سیاست‌گذاری موازنۀ منطقه‌ای در روابط ایران و عربستان

author

  • عباس مصلی نژاد استاد گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
Abstract:

در ادبیات راهبردی عربستان در مواجهه با ایران در سال 2015، نشانه‌هایی از تهدید و تشدید بحران مشاهده می‌شود. نشانه‌های چنین ادبیاتی در سیاست عملی عربستان در بحرین، یمن، سوریه، عراق و لبنان نیز مشاهده می‌شود. تشدید بحران نشانه‌هایی از تهدید امنیتی را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. مشارکت کشورهای اتحادیۀ عرب به‌ویژه مصر و امارات عربی متحده با سیاست‌های منطقه‌ای ترکیه و عربستان سبب گسترش بحران منطقه‌ای شده است. مدیریت امنیت منطقه‌ای در روابط ایران و عربستان صرفاً براساس سیاست‌گذاری موازنۀ منطقه‌ای امکان‌پذیر است. ریشه‌های تاریخی چنین بحرانی در روابط امنیتی ایران و عربستان به سال 2006 بازمی‌گردد. شیعیان در سال‌های بعد از جنگ سرد توانستند در محیط‌هایی که دارای اکثریت جمعیتی بودند، موقعیت خود را تثبیت کنند. دشمنی و خصومت در سال 2003 افزایش یافت و در سال 2006 بعد از مقاومت حزب‌الله در برابر رژیم صهیونیستی، تشدید شد. در این شرایط، مقاومت اسلامی علیه محافظه‌کاری منطقه‌ای، مداخله‌گرایی آمریکا و برتری‌طلبی رژیم صهیونیستی سازماندهی شده ‌بود. نتیجۀ چنین فرایندی را می‌توان در شکل‌گیری کنفرانس شرم‌الشیخ علیه ایران در نوامبر 2006 مورد توجه قرار داد. این کنفرانس با مشارکت عربستان، مصر، اردن، امارات متحدۀ عربی و آمریکا در مقابله با هویت‌گرایی اسلامی شکل گرفت. چنین فرایندی زمینه‌های لازم برای گسترش بحران هویتی خاورمیانه را به‌وجود آورد. بحران‌سازی بخشی از سیاست امنیتی عربستان برای موازنه‌‌گرایی با ایران محسوب می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رقابت ایران و عربستان در خاورمیانه ‏در چارچوب نظریۀ موازنۀ منافع شوئلر(2017-2015)‏

رقابت ایران و عربستان در منطقه خاورمیانه در دوران حکومت پهلوی آغاز شد، اما پس از انقلاب اسلامی ابعاد این رقابت با توجه به تغییر نظام سیاسی در ایران و شیعه محور شدن آن اشکال تازه­ای به خود گرفته است. رقابت و البته روابط آنها همواره تحت تأثیر عوامل داخلی و محیطی، فراز و نشیب­های زیادی را طی کرده است و بسته به نوع سیاست خارجی دو کشور، رویکرد آنها رقابتی، تهاجمی و گاه همکاری جویانه بوده است. از سال...

full text

سناریوهای دهه آینده روابط ایران و عربستان

چکیده تعاملات و مناسبات روابط ایران و عربستان، به عنوان دو قدرت منطقه­ای، بر تحولات منطقه و کشورهای آن تأثیرگذار است. از طرفی، با پیش­بینی رویدادهای آینده سیاست خارجی، می­توان در تعامل با کشورها، سیاست­گذاری­های بموقع و درستی انجام داد و تصمیمات مناسبی گرفت. هدف مقاله حاضر، این است که با تلفیق روش سناریونویسی جیمز دیتور و گام دوم تحلیل تأثیر بر روند، رویدادها و سناریوهای دهه آ...

full text

سناریوهای دهه آینده روابط ایران و عربستان

چکیده تعاملات و مناسبات روابط ایران و عربستان، به عنوان دو قدرت منطقه­ای، بر تحولات منطقه و کشورهای آن تأثیرگذار است. از طرفی، با پیش­بینی رویدادهای آینده سیاست خارجی، می­توان در تعامل با کشورها، سیاست­گذاری­های بموقع و درستی انجام داد و تصمیمات مناسبی گرفت. هدف مقاله حاضر، این است که با تلفیق روش سناریونویسی جیمز دیتور و گام دوم تحلیل تأثیر بر روند، رویدادها و سناریوهای دهه آ...

full text

تبیین روابط ایران و عربستان در چارچوب مفهومی جنگ سرد

چکیده سؤالی که این مقاله در پی پاسخ به آن است، این است که آیا رقابت ایران و عربستان، آنها را به‌سوی جنگ سرد در منطقه خاورمیانه کشانده است؟ فرضیه مقاله آن است که رقابت­های منطقه­ای عربستان و ایران و کوشش آن دو برای برقراری تعادل و توازن استراتژیک در منطقه، عملا آنها را در قالب رقابتی از نوع جنگ سرد قرار داده است. برای اثبات فرضیه از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. یافته ن...

full text

چالش های روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان در منطقه

در سال های اخیر شاهد تحولاتی در منطقه خاور میانه بوده ایم که تغییرات در صحنه سیاسی عراق، بحران مشارکت در کابینه لبنان، اختلافات داخلی فلسطین و موضوع صلح آمیز هسته ای ج.ا.ایران از آن جمله هستند و با توجه به رقابت‌های منطقه‌ای عربستان با جمهوری اسلامی ایران، تحولات یاد شده موجبات واگرایی و بروز تنش‌هایی در روابط دوکشور شده است با توجه به اینکه ظاهراً روند اوضاع در منطقه در راستای مواضع و منافع عرب...

full text

بررسی تاریخی روابط ایران و عربستان در موضوع حج

نوشتة حاضر، خلاصه و چکیده ای است از یک پژوهش ارزشمند با عنوان «مناسبات ایرانیان با حجاز در ادوار مختلف اسلامی» که بانی و برنامهریزش «پژوهشکدة حج و زیارت» بود و مجری آن، پژوهشگر فرهیخته جناب آقای سید محمود سامانی.اکنون به بهانة وقایعی که میان ایران و عربستان رخ داده و در روابط این دو کشور تأثیرگذار بوده، مقاله یادشده را که از سوی «دفتر نظارت و بازرسی حوزة نمایندگی ولی فقیه» تهیه و تلخیص گرد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 46  issue 4

pages  1067- 1087

publication date 2016-12-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023